Op de uiterste noordelijke rand van het Europese vasteland ligt het vissersdorpje Mehamn. In 2005 verbleef ik hier een week tijdens mijn drie maanden durende reis langs de kust van Finnmark. Voor mijn afstudeeronderzoek bezocht ik elf verschillende vissersdorpen en in elk dorp verbleef ik ongeveer een week. Ik legde het grootste gedeelte van deze reis af met de boot: via pontjes, de Hurtigruten, of ik kreeg een lift van vissers naar het volgende dorp.
Tijdens de voorbereidingen voor deze reis in 2005 belde ik vanuit Tromsø naar het gemeentehuis van Mehamn, met de vraag of ik ergens onderdak zou kunnen krijgen tijdens mijn onderzoek. Gunn-Marie nam op en zei direct dat ik welkom was om bij haar te overnachten. Ik beleefde er uiteindelijk een prachtige week, waarin ik dankzij Gunn-Marie veel gezien heb van het grote en bijzondere Nordkyn schiereiland: een plek waar je het idee hebt op het einde van de wereld te zijn. In 2006 zocht ik haar nog een keer op, maar sindsdien hadden we elkaar niet meer gezien. Tot afgelopen weekend, toen ik een paar dagen bij haar op bezoek ging.
Mehamn
Om het gevoel van 2005 terug te krijgen, besloot ik om met de Hurtigruten naar Mehamn te varen. Een boottocht van 25 uur. De Hurtigruten vaart van Bergen in het zuiden, tot Kirkenes in het uiterste noordoosten aan de grens met Rusland. Elke dag komt er een boot aan in Tromsø die verder gaat naar het noorden, en één die terug vaart richting Bergen. Woensdagavond ging ik aan boord en nestelde me in een luxe hut mét uitzicht.
Ik werd de volgende ochtend wakker toen we bij Hammerfest weg voeren. De volgende stop was Havøysund. Toen we Havøysund binnenvoeren op donderdagochtend, kwam Gerhard volgens mij voorbij in z'n vissersboot, waar ik ook meerdere keren op mee heb gevaren in 2005, 2006 en samen met Erik in 2009 toen we in
Havøysund op bezoek gingen.
Na Havøysund lagen we drie uur stil in Honningsvåg, zodat alle toeristen op de boot de kans kregen om een uitstapje te maken naar de Noordkaap. Door de regen en storm maakte ik een wandelingetje door het dorp. Geen optimale omstandigheden, maar het was bijzonder om ook hier weer te zijn. In 2005 verbleef ik twee weken lang in een hutje op een camping vlak onder de Noordkaap. Ik leende regelmatig de auto van de campingeigenaar om interviews in Honningsvåg te doen met de leider van de regionale vissersorganisatie, over visserijpolitiek en de komst van de olieindustrie in noord Noorwegen.
Na een etmaal onderweg te zijn geweest langs de oneindige kust van Finnmark, kwam ik 's avonds aan bij Gunn-Marie. Het was geweldig om haar na al die jaren weer te zien en het was het begin van drie prachtige dagen. Gunn-Marie kent ieder plekje op het uitgestrekte, verlaten Nordkyn schiereiland en ze heeft me weer veel moois laten zien. We gingen er vooral op uit met de camera om de herfst vast te leggen. De eerste dag hadden we ook een ander doel: we zouden bosbessen plukken voor pannenkoeken en om jam van te maken voor de zelfgebakken broodjes. En aan bessen geen gebrek; 's avonds kwamen we thuis met twee zakken vol heerlijke, grote zoete bosbessen.
We kwamen onderweg veel van de duizenden rendieren tegen van een Sami familie uit Tana, een zuidelijker gelegen gemeente. Gedurende de maanden mei-oktober lopen de rendieren rond op het Nordkyn schiereiland, aangezien dit gebied behoorlijk kaal en winderig is. De Sami familie was deze dagen bezig de rendieren bijeen te drijven, om ze te merken en te selecteren voor slachting. We hebben daar iets van gezien, maar helaas te weinig om foto's van te kunnen maken. Het was boeiend om hier meer van te horen en over te leren.
De foto's die ik heb gemaakt laten niet goed de kaalheid van dit gebied
zien: er zijn kleine dalen op het schiereiland waar wat struikgewas en
bomen groeien en juist daar zijn de meeste foto's gemaakt. De rest van het schiereiland is een soort maanlandschap.
Na een goed bosbessenontbijt reden we op de tweede dag naar nieuwe prachtige plekken, waar de herfstkleuren extra goed uitkwamen onder de bergen van een lichtgrijs kwartsiet gesteente. Het was adembenemend mooi!!
We reden verder tot aan het kleine, prachtige visserdorpje Skjånes, helemaal aan de zuidoostkant van het schiereiland. Hier maakten we een wandeling langs de kust, tot waar we uitzicht hadden op het huis waar de oma van Gunn-Marie is geboren. Gebouwd rond 1860. Bijzonder om dit te zien, vooral omdat zo goed als elk gebouw en huis in Finnmark aan het einde van de tweede wereldoorlog is verbrand door de Duitsers. De tactiek van de verschroeide aarde. Ik was erg onder de indruk van alle verhalen over de geschiedenis van de familie en van dit gebied, wat me ook vaak terug deed denken aan alle verhalen die ik in 2005 heb gehoord over de verschillende dorpen.
Skjånes
's Avonds na het eten reden we nog naar Gamvik en de vuurtoren op Slettnes, om het weidse uitzicht over de Barentszzee te zien in blauw schemerlicht.
Zondag regende het de hele dag, maar dat was niet erg. Ik had ontzettend veel moois gezien en was verzadigd, dus we vulden de dag met het bekijken van de foto's en kregen bezoek van iemand die ik in 2005 meerdere keren had ontmoet. Na het avondeten bracht Gunn-Marie me naar het plaatselijke vliegveldje, met in mijn rugzak zes bakjes gevuld met bosbessen en kruipbramen.
Ik stapte samen met 13 andere mensen in een propellorvliegtuigje van Widerøe. Na een tussenstop in Honningsvåg en Hammerfest landde ik een paar uur later in Tromsø: voldaan en met een gevoel alsof ik twee weken weg was geweest, in plaats van vier dagen. Maar ik kwam vooral terug met een een fascinatie voor Finnmark zoals ik die ook in 2005 ervaren heb.